Massa kachel / rocket buiten stoken / warmte afgifte binnen

[alefarendsen]

Wij zijn bezig plannen te maken voor de verbouw van ons huis in Frankrijk. De mogelijk is er om voor het grootste deel van het leefgedeelte richting passief te gaan. Helemaal zal dat niet lukken.

Klimaat is vergelijkbaar met NL, over het algemeen ietsje milder.

Er is veel hakhout en we hebben genoeg terrein om eigen aanplant te doen.

Ik zou graag niet in het leefgedeelte zelf stoken (vanwege luchtkwaliteit in leefruimten). De eerste gedachte was in een centraal gelegen techniekkruimte een kachel te realiseren maar we neigen nu steeds meer naar stoken onder een overhang die we gaan realiseren aan de kopse kant. De overhang zal groot genoeg zijn om ten alle tijden droog te blijven en is op ZZO gericht (regen komt meestal uit het W en ZW). Warmteafgifte zou dan via een uit natuursteen opgetrokken element moeten zijn (trap, muur, bank) in het huis, een meter (horizontaal gezien) van de kachel vandaan.

In combinatie met een goed geīsoleerde vloer (en rest van het huis) zou dit m.i. voldoende moeten kunnen zijn verwarming moeten zijn voor 90% van het jaar, aangezien het klimaat hier iets milder gaat zijn. Idee zou zijn om dan ook geen VV te voeden of warmwater te maken met deze kachel. SWW neig ik nu naar om in de winter te doen met boilers en 's zomers met de zon.

Vragen:

- zijn er voorbeelden bekend van een dergelijk opzet? Buiten stoken / afgifte binnen met een massa?
- kennen jullie mensen hier in de buurt of überhaupt in FR die ervaring hebben met het bouwen van massa kachels / rocket / batch rocket
- ik ben er voor in om ontwerp en bouw van deze kachel helemaal uit te besteden, mochten er gegadigden zijn...

Groet,
Alef

[Reintje]

Alef,
Misschien kan Peter van de Berg je wat op weg helpen met maten en de doe's en dont's.
Waar woon je in dit grote land, wij wonen in de Dordogne en als aannemer, Maitre d'Ouvre en zwemvijverbouwer werk ik hier al sinds 2002. Heb zelf een BBR naar ontwerp van Peter gebouwd en vind het wel leuk om daar ook meer mensen kennis mee te laten maken in Frankrijk. Uiteraard is dit systeem ondertussen ook in Frankrijk bekent door Peter zijn website en misschien kun je dus ook wel iemand in de buurt vinden die het voor je wil uitvoeren als je eenmaal weet wat de mogelijkheden zijn.

Persoonlijk denk dat je een heel goed idee hebt en dat wat je wilt wel kan, alleen zou ik een opening in de buitenmuur maken, dan de kachel en bel bouwen binnen voor die opening met de stook opening naar buiten gericht en de binnenmuur rondom die bel goed isoleren. Dus buiten is er dan een nis in de muur, groot genoeg om goed bij de vulopening te komen en binnen heb je nooit stof van de kachel. In die buitenmuur nis zou je nog een extra isolerend deurtje kunnen maken zodat er zo min mogelijk warmte voor de vogeltjes is.
Groet, Reint

[Gargouille]

Alef,

Er stond me iets bij van oude dikke natuurstenen muren. Als dat klopt, dan ben ik wel benieuwd naar de oplossing die daarbij in de buurt van passief komt ...

Als ik het goed begrijp wil je een kachel die van een afstand een massa op temperatuur houdt ?
Ik weet niet hoe groot je ruimte is, maar een klassieke massakachel moet zo centraal mogelijk staan.
De reden is dat ze ongeveer 50% van de warmte afgeeft via straling.
Die 50% moet je vergelijken met een lamp: dus de ruimte ernaast ontvangt ze niet en moet het met minder warmte doen (de andere 50% die als convectiewarmte verdeeld wordt).
De ontvangen straling neemt ook af met de afstand-tot-derde-macht. Een reden om hem zelfs in de ruimte waar hij staat zo centraal mogelijk op te stellen.

In het tijdschrift "de Koevoet" stond ooit eens een artikel over een "aqua-tegelkachel". Kwam erop neer dat men een soort buffervat ging opstellen als een tegenkachel en de mantelisolatie werd vervangen door tegels of leem. Het warmteverlies van het buffervat was dan de ruimteverwarming.
Weet niet of van dat idee nog iets gekomen is.


G

[Geertje]

Hoi Alef,
Je geeft aan dat je je zorgen maakt over de luchtkwaliteit binnen en de kachel daarom buiten wilt zetten. Het lijkt me eerlijk gezegd eenvoudiger om een luchtaanvoer vanaf buiten te maken dan de hele kachel buiten te zetten en te proberen de warmte naar binnen te halen. In mijn ogen verlies je dan wel heel veel (stralings)warmte.
groeten, Geertje

[alefarendsen]

Er stond me iets bij van oude dikke natuurstenen muren. Als dat klopt, dan ben ik wel benieuwd naar de oplossing die daarbij in de buurt van passief komt ...

Scherp. De heilige graal, een oud huis passief maken. Was dat maar waar.

De totale oppervlakte van alle gebouwtjes op het erf is nu ongeveer 150m2. Hiervan is 80-90m2 daadwerkelijk bewoonbaar zei het energieslurpend.

40-45m2 op de begane grond met een ongeïsoleerde vloer en muren van 60 dik. Dit ben ik nu aan het renoveren, vloer eruit, isolatie onder de vloer, pleister van de muren, balken herstellen waar nodig en isoleren met kalk hennep (ga denk ik voor blokken, Chanvribloc ofzo).

Bovenverdieping is 40-45m2 en redelijk goed geïsoleerd met voorzetwanden. Dak en tussenvloer ga ik isoleren.

Dan blijft er 30m2 semi-bewooonbaar over, maar hier zit wat asbest is (voornamelijk schoorsteen) en het dak moet vernieuwd. Ook hier ongeïsoleerd. We hebben besloten dit deel helemaal van de grond af aan op te bouwen. Dit wordt de enige tot kamertemperatuur te verwarmen ruimte. Er komt wel een vide is waar onze slaapkamer komt. Totale oppervlakte dus 30m2 op begane grond, zei het met een wat hoger plafond, ivm puntdak & vide.

Op Zuiden gericht komen hier ramen en op de Zuid-Oost kant komt een grote overhang (op de kopse kant van het niet aan te bouwen deel, wat gewoon een zadeldak krijgt). De invulling van deze kopse kant zal ook veel glas bevatten, behalve een stenen deel van onder naar boven waar de kachel in verwerkt kan worden.

Als ik het goed begrijp wil je een kachel die van een afstand een massa op temperatuur houdt ?

De afstand is niet groot. In principe zou alleen de vul-opening buiten moeten zijn. De rest van het de kachel kan binnenstaan en verwerkt worden in een centraal gelegen stenen element, zei het centraal gelegen in het midden van één buitenmuur.

Wat denk je, een ruimte van 30m2, 6x5, met aan één zijde in het midden een massa, die, mits goed gepositioneerd ook al accumulator kan dienen...

gr.,
Alef

[alefarendsen]

Hoi Alef,
Je geeft aan dat je je zorgen maakt over de luchtkwaliteit binnen en de kachel daarom buiten wilt zetten.

Nou, de hele kachel niet, het gaat me om de vulopening. Ik wil simpelweg niet binnen een deur open hoeven te trekken. Het gaat hier met de luchtwegen van vrouwlief en en van de kinders heel goed, maar ik wil niet het risico lopen dat teniet te doen.

M.a.w. een manier waar de warmte naar binnen uitstraalt door zoveel mogelijk buitenom te isoleren denk ik dan.

[alefarendsen]

Misschien kan Peter van de Berg je wat op weg helpen met maten en de doe's en dont's.

Ik zal Peter sowieso eens rechtstreeks pingen als hij niet hier reageert. Zou mooi zijn een lokaal iemand te vinden.

Waar woon je in dit grote land, wij wonen in de Dordogne en als aannemer, Maitre d'Ouvre en zwemvijverbouwer werk ik hier al sinds 2002.

Tsja, daar verbaas ik mezelf ook nog steeds over af en toe. We zitten in Normandië, om de hoek bij de Mont Saint Michel. Wellicht
Heb zelf een BBR naar ontwerp van Peter gebouwd en vind het wel leuk om daar ook meer mensen kennis mee te laten maken in Frankrijk. Uiteraard is dit systeem ondertussen ook in Frankrijk bekent door Peter zijn website en misschien kun je dus ook wel iemand in de buurt vinden die het voor je wil uitvoeren als je eenmaal weet wat de mogelijkheden zijn.

Persoonlijk denk dat je een heel goed idee hebt en dat wat je wilt wel kan, alleen zou ik een opening in de buitenmuur maken, dan de kachel en bel bouwen binnen voor die opening met de stook opening naar buiten gericht en de binnenmuur rondom die bel goed isoleren. Dus buiten is er dan een nis in de muur, groot genoeg om goed bij de vulopening te komen en binnen heb je nooit stof van de kachel. In die buitenmuur nis zou je nog een extra isolerend deurtje kunnen maken zodat er zo min mogelijk warmte voor de vogeltjes is.

Dat is eigenlijk nog geen slecht idee, een grote af te sluiten en geïsoleerde nis, waar de vulopening achter verborgen zit. Dat geeft meteen de mogelijkheid om de kachel toch nog wat naar binnen te brengen, centraler in het leefgedeelte.

[Gargouille]

Ja in het nieuw te bouwen gedeelte mag het geen probleem zijn om het met een massakachel warm te krijgen.
Maar dan zit je natuurlijk ook nog met het oude stuk ? Daar voorzie je helemaal geen verwarming ?

Voorzetwanden en zelfs kalkhennep tegen oude stenen muren van 60cm, ik heb er mijn bedenkingen bij.
De warmte winsten zullen niet zo groot zijn dan ze voorgerekend worden en je loopt toch risico's met interne condensatie. Dan denk ik voor dat laatste vooral aan de oude balken(koppen) die wellicht in/op de oude stenen muren blijven zitten.
De winst valt vooral in het stookseizoen tegen en in de zomer verlies je wel de koelte van de natuursteen ....

Kan je in het oude gedeelte geen (kachel)vulopening maken in een soort inkomhal. Een binnenhal die desnoods enkel een buitendeur heeft ?
Zit er een kelder onder het oude/nieuwe deel. Een massakachel wat door de vloer laten zakken zodat de brandkamer net onder de vloer in de kelder komt (op ooghoogte daar) is misschien ook een idee. Een hoge bell gaat toch vooral in de bovenste 2/3 z'n warmte stockeren en afgeven.
Het onderste deel kan dan van extra isolatie voorzien worden.

Ramen op het zuiden: laat dat toch maar even simuleren in zo'n passiefgedeelte (in dat klimaat in Normandië). Want het zou wel voor heel wat oververhitting kunnen zorgen in de zomer.

G

[Reintje]

Alef,
persoonlijk denk ik dat het zoals ik het omschreef prima kan, zeker als je dit deel van het gebouw ook nog nieuw gaat optrekken.Waaruit gaat de nieuwe buitenmuur opgetrokken worden?
Maar ook in het oude deel kan dat prima, het is niet erg moeilijk om een nis in die 60 cm dikke muur te maken, hij is opgebouwd uit stenen en klei als het een echt oud huis is. Heb dit al vele malen gedaan en kan je als je dat wil daarbij wel van alle benodigde informatie voorzien om het goed en veilig te doen.

In beide gevallen is het enige dingetje dat je als je meerder ladingen wil stoken je zeg om de 30 a 45 minuten even naar buiten moet om te vullen, maar als de familie daar gezond bij blijft dan is dat vast geen probleem

Helaas is Normandie vanuit hier bijna zover als naar NL , dus kom je niet even zo helpen.

[alefarendsen]

Voorzetwanden en zelfs kalkhennep tegen oude stenen muren van 60cm, ik heb er mijn bedenkingen bij.

De warmte winsten zullen niet zo groot zijn dan ze voorgerekend worden en je loopt toch risico's met interne condensatie. Dan denk ik voor dat laatste vooral aan de oude balken(koppen) die wellicht in/op de oude stenen muren blijven zitten.

Spot on. Precies die balken zijn we as we speak aan het repareren. Oude situatie: nis in de stenen muur met (gas??)kachel onder het raam in de nis. Toen maar bedacht dat er grotere radiatoren moesten komen. Die pasten niet in de nis, dus tegen de muur ernaast. De nis opgevuld met ytong blokken. Luchtspouwtje ertussen, deels opgevuld met wol. Condensatie op allerlei plekken. Precies op die plek balken verrot.

En toen kochten wij de boel. Heb net gister en vandaag die balken (deels) vervangen en de rest verstevigd met een nieuw draagbalk op de uiteinde (grotere oplegging).

Bij de voorzetwanden geïsoleerd met wol waar niet die ytong blokken voorzitten geen enkel probleem. Ik heb op verschillende plekken geïnspecteerd.

Ik ben er ook nog niet helemaal over uit. Kalkhennep is hier vlgs velen wel de juiste aanpak. De muren is klei / kalk, dus ademt. Nergens vochtissues die ik niet kan herleiden naar een kapotte goot / of voornoemde ytong-situatie.

Ik heb nog even de tijd, de vloer moet er eerst uit en voordat ik daar klaar mee ben...

Maar dan zit je natuurlijk ook nog met het oude stuk ? Daar voorzie je helemaal geen verwarming ?

Kan je in het oude gedeelte geen (kachel)vulopening maken in een soort inkomhal. Een binnenhal die desnoods enkel een buitendeur heeft ?

Verwarming in het oude gedeelte, dat is nog een open vraag. Ik zou het liefst het nieuwe gedeelte bijna losstaand ontwerpen en geen concessies doen daar en ook de warmtevraag van nieuw en oud niet combineren. Ik heb het gevoel dat dat kunst- en vliegwerk wordt. Daarnaast, het nieuwe gedeelte wordt het huis van pa+ma (woonkamer+keuken, slaapkamer / atelier). De kids gaan slapen in het oude deel, slaapkamer hoeft niet super-warm te zijn.

Maar goed, hoewel de warmtevraag minder gaat zijn, moet er natuurlijk wel iets voorzien worden, al is het maar om het vocht buiten te houden.

Ramen op het zuiden: laat dat toch maar even simuleren in zo'n passiefgedeelte (in dat klimaat in Normandië). Want het zou wel voor heel wat oververhitting kunnen zorgen in de zomer.

Zeker, de ramen op OZO krijgen sowieso een overhang die groot genoeg is om in de zomer schaduw te geven. Ramen op WZZ moeten dat ook krijgen. Daar zijn we nog niet, maar gaat wel gebeuren.

DANK!!

[alefarendsen]

persoonlijk denk ik dat het zoals ik het omschreef prima kan, zeker als je dit deel van het gebouw ook nog nieuw gaat optrekken.Waaruit gaat de nieuwe buitenmuur opgetrokken worden?

Deels de oude stenen, deels hout. Misschien de soubassement met stenen en een enkele pilaar ook, en de rest dan uit hout.

Maar ook in het oude deel kan dat prima, het is niet erg moeilijk om een nis in die 60 cm dikke muur te maken, hij is opgebouwd uit stenen en klei als het een echt oud huis is. Heb dit al vele malen gedaan en kan je als je dat wil daarbij wel van alle benodigde informatie voorzien om het goed en veilig te doen.

Stenen, klei en kalk inderdaad en daar ben ik blij mee. Weinig cement. We gaan nog even dubben, misschien dat we uiteindelijk de tussenmuur tussen oud en nieuw als kachelplek gebruiken.

In beide gevallen is het enige dingetje dat je als je meerder ladingen wil stoken je zeg om de 30 a 45 minuten even naar buiten moet om te vullen, maar als de familie daar gezond bij blijft dan is dat vast geen probleem

Idd, maar we zijn buitenmensen, dus dat is geen probleem.

Helaas is Normandie vanuit hier bijna zover als naar NL , dus kom je niet even zo helpen.

Jammer .

[Gargouille]

Oude situatie: nis in de stenen muur met (gas??)kachel onder het raam in de nis. Toen maar bedacht dat er grotere radiatoren moesten komen. Die pasten niet in de nis, dus tegen de muur ernaast. De nis opgevuld met ytong blokken. Luchtspouwtje ertussen, deels opgevuld met wol. Condensatie op allerlei plekken. Precies op die plek balken verrot.

Interessante casus. Ik probeer het me voor te stellen. Dus die nis was zo hoog als de muur en ook het raam lag als het ware in een stuk dunnere buitenmuur ? Was dat niet ooit een deuropening of zo ? En die rotte balken lagen dan ter hoogte van het plafond of was het de vloer onderaan (boven een kelder) waar ze rot waren ?

En toen kochten wij de boel. Heb net gister en vandaag die balken (deels) vervangen en de rest verstevigd met een nieuw draagbalk op de uiteinde (grotere oplegging).

Lijkt me een heel werk. Doe je dat alleen ? Maak je een soort "sleutelstuk' onder de aangetaste koppen ?

Bij de voorzetwanden geïsoleerd met wol waar niet die ytong blokken voorzitten geen enkel probleem. Ik heb op verschillende plekken geïnspecteerd.

de (andere)factoren die je kan meenemen in je analyse zijn :
1. de dikte van de isolatie- was die hetzelfde als bij de blokken ?
2. de tijd dat het er zat, was dat (wellicht) even lang bij de twee verschillende muren ? (werd hetzelfde isomateriaal gebruikt ?)
3. de windrichting en of het allen buitenmuren waren.
4. het binnenklimaat was hetzelfde ? Er werd evenveel verwarmd en evenveel geleefd? Vooral bij 'natte' ruimtes badkamer, douche, keuken, gaat de aantasting sneller.
5. het raam dat misschien door slechte detaillering voor extra vocht in de spouw zorgde ?

Ik ben er ook nog niet helemaal over uit. Kalkhennep is hier vlgs velen wel de juiste aanpak. De muren is klei / kalk, dus ademt. Nergens vochtissues die ik niet kan herleiden naar een kapotte goot / of voornoemde ytong-situatie.

Het zal wel klei of kalk zijn, ik vermoed geen mengeling. Dat laat misschien nog wel wat vocht naar buiten migreren, maar veel en snel zal dat toch niet zijn bij natuursteen van 60cm. En met name leem wordt dan een goede voedingsbodem voor allerlei schimmels.
In Frankrijk was een jaar of 20 geleden de toepassing van een dikke laag kalkhennep-pleisterlaag populair. Een 4 à 5 cm. Dat was voor hun dan een niet 'te isolerende', maar wel 'corrigerende' thermische laag. De fransen beschouwden zich de uitvinders van deze benadering. Tegenwoordig lijkt het weer wat minder populair.
Persoonlijk denk ik dat zo'n laag niet te veel kwaad kan, de laag kalkhenneppleister gedraagt zich dan als één geheel met de muur. Er zal ook wel wat interne condensatie ontstaan, maar die wordt opgenomen en verdeeld door het pleister. Daardoor wordt het pleister gemiddeld wat vochtiger en geraken wat meer poriën met water gevuld en loopt de isolerende waarde achteruit.... en gaat hij dus ook weer minder isoleren wat ook het condenseren weer wat afremt. Zo ontstaat dan een bepaald evenwicht. De isolerende werking is op dat moment wel beperkt. Ik schat het in dat het ongeveer evenveel isoleert als de rest van de muur. Het verschil is alleen dat het nu een muur van 65cm is ipv 60cm. Het is niet niets, maar reken je er ook niet rijk mee als je de verwarming er op schaalt. Het voordeel is dat de muur hygrisch als één geheel blijft werken, dat de dikke pleisterlaag zeker wel wat kan beteken in het stabiliseren van de luchtvochtigheid in de ruimte en dat kalk(hennep)-pleister redelijk inert is voor de meeste schimmels en zwammen.

Ik heb nog even de tijd, de vloer moet er eerst uit en voordat ik daar klaar mee ben...

Ja ook goed over nadenken wat daar mee moet gebeuren. Ik denk dat ze daar ginder vaak een 'ademende vloer' gebruiken opgebouwd op grof tot fijne steenslag (anti-capillair). Een moderne variant zou daar nog glasschuimgranulaat voor kunnen inzetten. De keuze voor beton en plastic (om grondvocht af te sluiten verplaatst immers het (vocht)probleem vaak naar de oude muren. In ieder geval geen kelders dus ?

Zeker, de ramen op OZO krijgen sowieso een overhang die groot genoeg is om in de zomer schaduw te geven. Ramen op WZZ moeten dat ook krijgen. Daar zijn we nog niet, maar gaat wel gebeuren.

Ja goed dat je daar aan denkt. Zuid staat de zon erg hoog in de zomer en helpen overstekken prima. ZZW (?) West is de instralingshoek al een stuk lager en helpen die overstekken al minder. Maar dat had je ongetwijfeld ook al bedacht.

G

[alefarendsen]

Oude situatie: nis in de stenen muur met (gas??)kachel onder het raam in de nis. Toen maar bedacht dat er grotere radiatoren moesten komen. Die pasten niet in de nis, dus tegen de muur ernaast. De nis opgevuld met ytong blokken. Luchtspouwtje ertussen, deels opgevuld met wol. Condensatie op allerlei plekken. Precies op die plek balken verrot.

Interessante casus. Ik probeer het me voor te stellen. Dus die nis was zo hoog als de muur en ook het raam lag als het ware in een stuk dunnere buitenmuur ? Was dat niet ooit een deuropening of zo ? En die rotte balken lagen dan ter hoogte van het plafond of was het de vloer onderaan (boven een kelder) waar ze rot waren ?

Ik zal kijken of ik er nog een foto'tje van kan maken. Idd, een nis van muurplaat waarop dak rust tot begane grond, met halverwege balken laag in de muur. Net onder de balkenlaag zat die nis niet. Daar zat een linteau (hoe heet zo'n ding in het NL, oh ja een latei) met daaronder het raam, wederom in zo'n nis.

Die nis was op de benedenverdiep (onder het raam) niet opgevuld. Daar gewoon plankjes in gemaakt. Op het bovenverdiep opgevuld met glasvol, daar tegen aan een plak ytong-achtig materiaal, daarvoor weer glaswol en daarvoor gipsplaats. Bij de rest van de muur op bovenverdiep (dus aan weerszijden van het raam en de nis) alleen glaswol tegen de stenenmuur (die daar dus wel volle dikte was), met een kleine luchtspouw tussen wol en steen en daar tegen aan gipsplaat. E.e.a zodat de hele muur (onder het raam) uiteindelijk vlak was (qua gipsplaat dan).

Het interessante was dus dat de balken onder of net in de buurt van dat andere profiel wel vochtig waren, maar de balk die er meer dan 0,3 meter vandaan lagen niet. Buitenste laag glaswol (tussen dunnere stenen stuk muur en ytong-achtig materiaal) was vochtig. Rest totaal niet.

Zou wellicht ook nog te maken kunnen hebben met slechte aansluiting raam op stenen muur, maar daar kon ik niks ontdekken.

En toen kochten wij de boel. Heb net gister en vandaag die balken (deels) vervangen en de rest verstevigd met een nieuw draagbalk op de uiteinde (grotere oplegging).

Lijkt me een heel werk. Doe je dat alleen ? Maak je een soort "sleutelstuk' onder de aangetaste koppen ?

Valt mee en is inmiddels gebeurd. Ik heb het opgelost door de boel te stutten, de slechte stukken weg te halen en er een stuk aan te maken. Met voldoende bouten vastgezet. en ook nog klein beetje staal aan weerszijden. Eigenlijk vraagt de overspanning om één grote balk in het midden, waarop de rest dan weer leunt, maar daar is destijds niet voor gekozen. In plaats daarvan is de balkenlaag opgebouwd uit balkjes van ik meen rond de 250x100 hoh minder dan 45cm. Zat vlgs de mensen hier, zelfs met de reparatie die nu uitgevoerd is.

We gaan dit nog wel eens goed aanpakken. Ik ga de ruimte voorlopig ook niet definitief invullen.

Niet de oplossing die ik uiteindelijk zou willen. Dat zou een veel ingewikkelder renovatie betekenen. Ik denk dat we dat ooit ook nog wel eens gaan doen. Maar om de boel voor nu bewoonbaar te houden heb ik gekozen voor een snelle oplossing.

Bij de voorzetwanden geïsoleerd met wol waar niet die ytong blokken voorzitten geen enkel probleem. Ik heb op verschillende plekken geïnspecteerd.

de (andere)factoren die je kan meenemen in je analyse zijn :
1. de dikte van de isolatie- was die hetzelfde als bij de blokken ?
2. de tijd dat het er zat, was dat (wellicht) even lang bij de twee verschillende muren ? (werd hetzelfde isomateriaal gebruikt ?)
3. de windrichting en of het allen buitenmuren waren.
4. het binnenklimaat was hetzelfde ? Er werd evenveel verwarmd en evenveel geleefd? Vooral bij 'natte' ruimtes badkamer, douche, keuken, gaat de aantasting sneller.
5. het raam dat misschien door slechte detaillering voor extra vocht in de spouw zorgde ?

Als het al iets geweest is, is het 1 en 5 denk ik. Ik zal nog eens foto'tje maken binnenkort.

Dank voor input, is fijn! Ik ga sowieso wachten met definitieve uitvoering totdat we het grotere werk / verbouwing gaan doen. Ik was eerst van plan het sneller te gaan doen, maar het lijkt nu handiger om alles in één keer te doen.

We hebben net voorstel van architect gehad en bouwbegeleider die ons helpt is fijne vent. Ben tot de conclusie gekomen dat ik de lokale normen / regels / bureaucratie te weinig snap om het allemaal zelf te gaan doen, dus ga grote delen uitbesteden, maar wel dicht bovenop zitten.

Wordt vervolgd.

Overigens ook voor wat betreft massakachel, dat gaan we zeker meenemen, kom ik ook nog op terug.

gr.,
Alef