leem hoe waterdicht maken?

[daanV]

Ik heb buiten een Mass heater gebouwd met verwarmde bank en kook/oven combinatie.
De kachel is onder een afdak gebouwd maar het kan wel een beetje inregenen daarvoor zou ik het waterdicht willen maken.
In mijn huis heb ik ook leem tegen de muren en heb ik het bij de keuken met natuurlijke hardwax behandeld, dit was best wel kostbaar omdat er 4 lagen op gingen voordat het echt verzadigd was.

De bank van de kachel hoeft natuurlijk niet te ademen zoals binnen, ik vind het gewoon mooi en heb nog genoeg leem liggen.
Ik dacht zelf aan lijnolie? Zijn er mensen die hier ervaring mee hebben?

groet,

Daan

[ritsaert snijder]

Daan,
Meerdere lagen goede (dubbel) gekookte lijnolie maakt hem waterdicht/ waterafstotend. Ik zou voor de eerste lagen wel terpentijn en wat siccatief toevoegen voor een goede doordringing en een goede droging van de olie. Je moet doorgaan tot de olie er niet meer intrekt. Dat betekent ook veel lagen. Ik zou de leemlaag aan buitenzijde ook extra verdichten (met een ronde rvs spaan) voor een hardere en minder poreuze buitenlaag.

De lijnolie is ook redelijk damp open.

Ik weet alleen niet wat er met de echt hetere delen gaat gebeuren.

[Dutch John]

Wij hebben ook een RMH onder een afdak. Wordt niet nat van de regen, maar soms wel van condens. Heb er slechts één laag gekookte lijnolie op gesmeerd. Maakt de leem niet waterdicht of -afstotend, maar het voorkomt dat het zacht wordt. Ik heb slechts een enkele laag opgezet, omdat het de kleuren donker maakt.
Verdichten is inderdaad het halve werk.

Voor een volgend werk -dat wel in de regen komt te staan- wil ik experimenteren met een kleine toevoeging van kalk, cement en melk.

Wij houden van foto's!

Groet,
DJ

[ritsaert snijder]

DJ,
Alternatieven zijn, denk ik, tadelakt, keim (verf), en inderdaad kalk caseïne toepassingen. Je zou ook waterglas kunnen toevoegen aan een toplaag van leem en kalk. Dat wordt vervolgens ook heel hard. De kalk caseïne toepassing zou ik overigens niet direct willen blootstellen aan een paar weken Nederlandse herfstbuien.

Als je echt waterdicht wil bouwen dan zou je daar heel goed rekening mee houden zodat je een scheurloze opzet krijgt, dan er vervolgens misschien een hele stevige en harde laag over heen maken (ook afhankelijk van het gebruik). Een oppervlak met scheurtjes wordt natuurlijk nooit dicht.

[deleted]

Je kan ook dakpannen bakken in de leemoven ... Maw gebakken leem in de toplaag ...

G

[ritsaert snijder]

dat lijkt meer op gebakken lucht....
(licht gebakken leem wordt door water opgelost en gebakken leem is bros en valt uiteen)

[deleted]

Rits,

De lucht moet er uit ! Eerst langdurig kneden en dan de laatste restjes nog verwijderen door ze onder hoge druk te persen. Zeker bij de dakpannen.
Zo werden ze eeuwenlang gemaakt.

Maar goed, punt was dus dat je de buitenkant van de oven ook kan voorzien van bakstenen/dakpannen. Het moet niet persé een apart dak zijn waar hij onder staat. Dakpannen zou ik nu ook niet meteen gaan DIY'en, maar een overschotje vind je vast wel ergens.

G

PS:

zelfs bakstenen en dakpannen kunnen in principe uit leem vervaardigd worden, al is dat laatste heel zeldzaam. Voor stenen en pannen kiest men eerder voor klei.

http://www.restauratieambacht.be/index. ... Itemid=828

Er waren ook Pa(e)nhuys /Panhoes in Nederland . Zelfs in de achtertuin van Kockie: http://www.panovenmeddo.nl/index.php/14-dakpannen-maken

[ritsaert snijder]

G,
Ik heb twee jaar uitvoerig geprobeerd met leem een plaat te maken. Als je de 500 graden passeert dan wordt het heel poreus. Kneden hielp bij mij niets. Hier worden de dakpannen (ik kan de dakpannenfabriek zien uit mijn raam) van klei uit rivierafzettingen gemaakt.

Je eerste link geeft het al aan;

Onze voorouders hadden tal van redenen om leem te gebruiken: het was gratis, snel en eenvoudig in het gebruik. Bovendien zijn de toepassingen van ruwe leem haast eindeloos. Wanden, woonvloeren, dorsvloeren, bakovens... zelfs bakstenen en dakpannen kunnen in principe uit leem vervaardigd worden, al is dat laatste heel zeldzaam. Voor stenen en pannen kiest men eerder voor klei.

Ik denk dat die paar pannen gemaakt werden van leem met een hoog kleigehalte en een laag zandgehalte.

Maar ik vind dakpannen ook veruit de beste oplossing voor een buitenoven. Simpel en doeltreffend.

[deleted]

Kijk dan zijn we het weer eens.
Eens kijken wat de hardleerse Dutch-Cement-John er van maakt.

G

[ritsaert snijder]

Ja, als ie een restje cement heeft staan...dan moet het maar mee in de trog.....

[Dutch John]

Kom op jongens, die paar handjes cement. Als het vervolgens heel blijft, hoe kun je daar tegen zijn. Wel realistisch blijven denken.

Groet,
DJ

[daanV]

Bedankt voor alle tips, ik kan weer aan de slag.
Als alles klaar is volgen er wat foto's.

grt Daan

[deleted]

Kom op jongens, die paar handjes cement. Als het vervolgens heel blijft, hoe kun je daar tegen zijn. Wel realistisch blijven denken.

MMmmm,

Ben ik het niet helemaal mee eens.
Al moet er natuurlijk ook onderscheid gemaakt worden tussen een toeslagstof in de mengeling of een oppervlaktebehandeling (waar TS naar vraagt).

Cement als oppervlakkige pleister komt volgens mij niet goed op een oven.
Zelfs op een gewone muur is dit bijna altijd nefast. reden: door de vele scheurtjes die ontstaan geraakt water massaal achter de pleisterlaag.
Maar door de afwezigheid van capillairen en de hoge diffusieweerstand van cement kan het water er moeilijk weg.
Dus wateropnemend vermogen >>>> dan het waterafgevend vermogen ==> problemen.
Door de temperatuurstoename van ovenmuur moet dat water bovendien zeer snel kunnen ontwijken (ivgl met een gewone muur) wat de veroudering/aftakeling door het ontwijkende water alleen maar zal versnellen.

Kalk heeft betere capillaire en diffusie eigenschappen. Maar het blijven twee materialen met licht anders (uitzettings) gedrag. Op leemmuren (vakwerkbouw) wordt het daarom met veel omzichtigheid (zeer dun aanbrengen, lang nat houden, goed voorruwen of mechanisch koppelen met vezels) toegepast. Bovendien jaarlijks vernieuwd met een laag witkalk. Ook de vele 'geheime' recepten met melk, mest, urine, en noem het maar op,... geeft aan dat het niet zo'n ideale combi was en dat men steeds zocht naar 'verbeteringen'. Of het met de thermische schokken van een ovenmuur dan lang goed gaat ... twijfelachtig.

Cement in de mengeling.
Is volgens mij ook niet evident.
Cement, kalk en klei zijn alle 3 bindmiddelen. Meestal om het aggregaat 'zand' te binden.
Cement en kalk doen dit door via een chemische reactie met water het zand vast te leggen in een kristalstructuur.
Klei heeft mechanisch bindvermmogen doordat de zeer kleine platte kleiplaatjes in elkaar gaan haken en alzo stevige verbindingen vormen.

Cement- en kalkmortels verliezen aan bindvermogen als er (te)veel kleine partikels als leem en/of klei in het mengsel zitten.
De kalk of cement geraken dan niet goed verdeeld en de bindkracht wordt tenietgedaan door de vele kleine stofjes die minuscule bolletjes gaan vormen rond het bindmiddel maar daarmee skeletvormige kristalstruktuur juist verhinderen.
Enige oplossing: zéééér veel bindmiddel gaan gebruiken en dan nog wordt het nooit zo goed als een mager mengsel met goede zandkorrel.


Bekijk je het andersom vanuit een leem/klei-mortel: die moet het hebben van de mechanische haakjes gevormd door de platte kleiplaatjes.
Als je daar een beetje/veel cement/kalk aan toevoegt maak je van een bepaalde hoeveelheid plaatjes bolletjes en neemt ook weer de bindkracht van het leemmengsel af. Het is alsof je een deel leem vervangt door zand.

Dus linksom of rechtsom lijkt het me geen goed idee.


Overigens heeft cement in bepaalde omstandigheden ook superieure eigenschappen tov klei/leem/kalk. Denk maar aan hoge temperaturen, uitharden onder water, snel bereiken van de nodige stevigheid en draagkracht, veel hogere draag/druksterkte en vuurvaste cement. (en niet te vergeten de hoofdredenen voor de populariteit: snellere/makkelijker te bewerken mortel, goedkoper)
Maar waar het snelle vochtregulatie betreft moet je geen cement hebben.

G

[Lieve]

Waarom niet gewoon betegelen?

[Dutch John]

G,

Minke wijdt desondanks een paar bladzijden aan het bijmengen van geringe hoeveelheden cement, juist om het oppervlak weerbestendig te maken (blz 40-45-46-47). Bij het strohotel werkte een Hongaarse jongen de hoekkolommen waterbestendig af met een recept van zijn opa, dat naast leem een geringe hoeveelheid cement en melk bevatte. Voelde in beregende toestand uitermate solide aan met behoud van het "leemgevoel".

Groet,
DJ